Azatlıq.org
Узган атна азагында YouTube сәхифәсендә татар халкын күтәрелеш һәм сугышка чакыру мөрәҗәгате видеосы чыккан иде. Анда битен яулыкка чорнаган, янына Калашников автоматы куйган, үзен Төньяк ислам армиясе вәкиле Сәйфетдин әл-Татари дип атаучы бер кеше, татарларның бөтен бәласе – Русиядә булу, ата-бабаларның Татарстан җирләре өчен сугышып шәһит китүләре, ә оныкларының Ватан өчен кан коюларны онытулары, дип әйтә. Явыз Иван уллары коллыгыннан чыгарга кирәклеген искәртеп, Татарстанны «азат итү» өчен Русиягә каршы җиһадка күтәрелергә чакыра ул. Боларның барысын да ул урыс телендә татар акценты белән сөйли.
10 минутка якын булган әлеге видеога дүшәмбе көнне төштән соң кереп булмады. Сәясәт белгече Руслан Айсин видеоны дөньяда бара торган террор актлары шаукымы белән бәйли.
– Минемчә, бу шул бер линиядә бара торган әйбер. Аннары кеше урысча сөйләшә, шул ук вакытта аның акцентыннан татар икәне беленә. Өч ел элек «Татарстан әмире» дигән бер бәндә чыккан иде инде. Ул шулай ук кайдадыр урман эченнән видеохәбәр җибәрде. Имеш, җиһад игълан итә, фәлән-фәсмәтән. Әмма күпчелек белгечләр, экспертлар моны фейк (ялган) дип атады. Беренчедән, ул шәһадәтне дөрес итеп әйтмәде, хаталар белән булды. Һәм дискурсыннан аның уйналган бер видео булуы күренде. Ул вакытта Татарстанга каршы зур кампания алып барыла иде. Миңа калса, бу шул кампаниянең бер өлеше, бер проекты булып торды.
Хәзерге очракта, әлбәттә, ике версия булу ихтимал. Беренчедән, ике-өч кеше, радикаллар җыелып шундый бер видеоязма әзерләгән булырга мөмкин. Күренеп тора, ул кимендә ике камерага төшерелгән. Димәк, һәрхәлдә, аның бер ярдәмчесе бар. Икенчедән, мин аны Казанга билгеле исламофоб Роман Силантьев килүе белән бәйләп карыйм. Ул Татарстанны экстремистлар һәм террорчылар учагы, дип бәяләде. Мәскәүдә билгеле бер көчләр Татарстанны шундый экстремистик төбәк, дип күрсәтергә телиләр, чөнки бу мәгълүмат һөҗүме артында зуррак проектлар тора. Ул да булса, 2017нче елда Татарстан белән Русия Федерациясе арасында вәкаләтләрне бүлешү килешүенең срогы тәмамлана. Димәк киләсе 2016нчы елда Мәскәү белән сөйләшүләр булачак. Аннан соң президент атамасы буенча да Мәскәү белән Казан арасында ниндидер киеренкелек бар. Шул ук вакытта Мәскәүнең, яисә ниндидер кешеләрнең, козырь буларак, Татарстанны шундый бер экстремистик учак, дип атау нияте бар, миңа калса.
Аннан соң Сүриядә барган сугышка Русиянең катнашуы, гомумән, хакимиятнең абруен төшерә. Шулай ук, Париждагы террор гамәлләреннән һәм Брюссельдәге хәлләрдән соң мондагы мөселманнарга, милләтчеләргә дә (махсус хезмәтләр өчен алар арасында бернинди аерма юк) ниндидер басым булырга мөмкин. Менә бу видеоязма, миңа калса, шул басымның башлангычыдыр, чөнки аларга сәбәп кирәк, ә бу видео сәбәп булып тора ала.
Күптән түгел полиция Алабугадагы милләтчеләрне дә урамда асфальтка егып салып шундый әшәкелекләр кылды.
Видеода бит татар халкына мөрәҗәгать ителә, шуңа аны милләтчеләр белән бәйләргә мөмкиннәр. Белүебезчә, элегрәк Мәскәү, махсус хезмәтләр милләтчеләрне шул ук чечен экстремистлары белән бәйләгән иде. Рафис Кашапов Басаев белән очрашкан, дигән нәрсәләрне һаман да күтәрәләр. Миңа калса, менә бу видеоязма шундый бер «сәбәп» булырга мөмкин. Беренчедән, мөселманнарга, гади милләтчеләргә, ә инде югарырак дәрәҗәдә ул, гомумән, Татарстанга каршы бара торган бер проект була ала, – диде Айсин.
«Азатлык»ка Татарстан ФСБсында белдерүләренчә, бу видео хакында алар рәсми мәгълүмат бирмиләр.
– Әлбәттә, видео исәпкә алынды һәм барлык кирәкле гамәлләр эшләнә. Моның максатын, авторларын һәм ниндидер провокация яки нәрсәгәдер чакырумы икәнен белү өчен эшләр алып барыла. Игътибарсыз калмаячак, – дип әйттеләр.
Татарстан мөфтиятеннән аңлатма алу мөмкин булмады. Матбугат үзәге көн дәвамында җавап бирергә ышандырса да, соңрак телефоннарын алмадылар.
Ландыш ХАРРАСОВА.
Чыганак: Безнең гәҗит
