Кереш

Н.М.Карамзин XIX гасырның башында үзенең “Россия империясе тарихы”на кереш сүзендә яшермичә әйткән: “Тарих ялган белән тулы, дип әйтәләр. Аңарда, кешенең һәрнинди гамәлендәге кебек, ялган кушылдыгы бар, ләкин хакыйкать азмы-күпме саклана, һәм кешеләр, аларның гамәлләре турында хәбәрдар булу өчен безгә шул кадәресе дә җитә”.

Бу язманың авторына 6 сыйныфта укучы татар балаларына шундый сорау бирергә туры килгән иде: “Сез татарлар турында ниләр беләсез?”. Шушы ук мәктәп укытучысының ана телен ярыйсы гына белгән улы кулын күтәрде дә җавап бирде: “Татары наши враги”. Бу фаҗига түгелмени? Бу баланы бит урыс укытучылары укытмаган, чөнки бу мәктәптә бер генә урыс белгече бар (музыка укыта, балаларыбызны татар моңыннан читләштерә). Ә калганнары барысы да ана телендә сөйләшүче татарлар. Менә шулай итеп без үзебез балаларыбызны урыска әйләндерәбез. Ә яшь буынны ана теленнән яздыру балалар бакчасыннан башлана, чөнки анда ук инде балалар белән урыс телендә генә сөйләшү гамәлгә кертелгән. Чөнки, беренчедән, тәрбия-укыту програмнары шулай төзелгән. Икенчедән, тәрбиячеләр, бәлки, кайсыбер эшләрен татар телендә алып та барырлар иде, ләкин ана телен белүләре чамалы, ә балалар өчен татарча җыр-биюләрне, уеннарны бөтенләй дә белмиләр.

Ул гына да түгел, хәзер инде саф милли гаиләләрдә дә яңа туган бала белән урысча сөйләшә башлыйлар. Һәм ни кызганыч, баланың теле ана телендә “әннә” дип ачылса да, аңа “мама” дип әйтергә өйрәтәләр. Шул рус тел белән ул үсә дә. Мәктәпне бетереп, шәһәргә барып укырга кергәндә, балада милләтебезгә хас булган мескенлек, тулы кыйммәтле булмаганлык комплексы инде ныклы урын алган була. Һәм ул татар кешесен кабергә кадәр озата. Нигә соң бу болай? Чөнки без шундый шартларга куелганбыз. Безнең ата-бабаларыбызны сугышып алган, дәүләтсез калдырган көчләр, әлегә кадәр безнең халыкны итек асларында тотарга хаклыбыз дип саныйлар. Кызганычка каршы, безнең моңа каршы торырлык көчебез дә, мөмкинлегебез дә һәм, дөресен әйткәндә, теләгебез дә чикле. Ә моның тамырлары тарихта. Шунда ул, безне хурлыкка төшергән, исемнәребездән оялып йөри торган мәхълукларга әйләндергән ялган тарихи вакыйгалар турындагы язмалар. Татар кешесенең милли үзаңын бары тик бер юл белән генә күтәрергә буладыр. Ул да булса, аның чын тарихын булдыру, ул тарихтагы уңай вакыйгаларны, дәверләрне ачыклау, халкыңның мескенлеген түгел, батырлыгын, кыюлыгын күрсәтү. Әгәр дә татарның милли үзаңы милләтенең тарихы биеклегенә күтәрелә алса, татар нинди шартларда да телен, мәдәниятен һәм гореф – гадәтләрен югалтмас иде. Татар тарихы. Мондый бәхәсле, фаҗигалы тарих бармы соң бу дөньяда? Кемнәр генә язмаган татар тарихын. Ләкин барысы да татарны монгол белән бәйләп, халкыбызга тузга язмаган нахак гаепләр таккан, һәм бу җәбер хәзергә кадәр дәвам итә. Хәтта үзебезнең татар тарихчыларыбыз да нигездә шушы ялган тарихны яклый. Алар бары тик шуны бераз йомшарту, шомарту һәм бизәү белән генә шөгыльләнәләр. Икенче, капма – каршы чиккә таба омтылу да бар. Ягъни халкыңның үткәнендәге, башкалар өчен күңелгә ятышсыз булып күренгән (ялган) фактларны яшерергә тырышу. Һәм дә шул максат белән халкыңның исемен алмаштыру, башка кавемнәр исеме астына качарга омтылу. Дөрес, соңгы елларда кайсыбер галимнәр, тарихны популярлаштыручы язучылар булып үткән вакыйгаларны башкачарак фаразлыйлар, үзләренчәрәк тасвирлыйлар. Монда А.Фоменко, А.Бушков, В.Томсинов, К.Пензев, А.Баяр, А.Мурад, Д.Калюжный, М.Гайнетдин, Г.Еникеев, Р.Безертдинов һ.б. кебекләр күздә тотыла. Әлбәттә, аларның күбесе профессиональ тарихчы түгел, ләкин, шуңа карамастан, аларның тәгълиматлары кеше ышанырлык түгел, дип әйтеп булмый, чөнки алар тарихны академик тарихчылар кебек власть башында торучыларга ничек кирәк шулай үзгәртмиләр, үзләре уйлап чыгармыйлар, инде танылган, бөтен дөньяга билгеле булган тарихчылар язмаларына гына таянып эш итәләр, бары тик тарихта булган фактларның мәгънәсен генә үзләренчә аңлаталар. Кайвакытта академик тарихчылар тарафыннан “яшерелгән” тарихи материалларны да әйләнешкә кертәләр. Әле әйтеп кителгән “халык тарихчылары”ның (бу яңа термин) язмаларын укыгач, төрле хисләр туа. Эш шунда ки, аларның кайсылары төрки - татар тарихын тамырдан үзгәртә (А.Бушков,К.Певзев, А.Бояр һ.б.), ә кайсыберләре татарны бөтенләй тарихсыз калдыра (Н.Фоменко һ.б.). Без бу гамәлләрдән хәбәрдар булырга тиешбез. Дөньяда, тормышта һич көтелмәгән үзгәрешләр, җәмгыяви зилзиләләр куба тора. Булмас дип кем әйтә ала, әлеге “халык тарихчылары” тәкъдим иткән, безгә көлке тоелган фаразлаулар берзаман Русия дәүләтенең (дөресрәге, рус милләтенең) инде күптән эзләгән милли идеясе булып китмәсме? Һәм без тарихсыз калмабызмы? Димәк, татарга уяу булырга, тарих актарылып яңадан языла башласа, үз тарихын булдыруны үз кулына алырга кирәктер. Укучылар игътибарына шуны да җиткерәсе килә: автор монда хәзерге вакытта билгеле булган татар тарихын сөйләп чыгуны бурыч итеп куймый. Чөнки, беренчедән ул Русия тарихы белән үрелеп бара. Икенчедән, татар тарихы, ялган булса да, ул бик катлаулы һәм бай эчтәлекле, һәм аны тасвирлар өчен берничә том китап язарга кирәк булыр иде. Һәм ул томнар язылганнар да инде. Авторның бурычы - ниндидер гадәттән тыш зур гыйльми эш башкару түгел, һәм бу мөмкин дә түгел. Төп теләк – милләттәшләребезнең үз тарихына игътибарын булдыру, аны белергә тырыштыру. Әгәр дә һәр татар кешесе үз милләте белән горурланса, аны яратса, телен, моңнарын онытмаса – йә Хода, тагын нәрсә теләргә кирәк булыр иде! Ул бит беркемнән дә үзен кыерсыттырмас иде. Ләкин моның өчен йөзебезне кызартмаслык, телебезне йоттырмаслык, исемнәребезне яшермәслек милли тарих кирәк. Бармы соң ул? Бар. Татар тарихы – бөтенләй башка тарих. Ләкин, күңел сизә, ул яшерелгән. Автор шуны эзләү юлына басты. Нәрсә килеп чыгар – ансын Аллаһ белә!

Материал http://wikisource.org/wiki/Татарның_чын_тарихы сайтыннан алынды. Тулы текст белән шул сайтта таныша аласыз.